Feragat Ettikten Sonra Tekrar Dava Açılabilir mi?
Bazen hayat, insanı beklenmedik kararların eşiğine getirir. Mahkeme salonlarında yaşananlar, sadece hukuk maddeleriyle değil; aynı zamanda duygular, beklentiler ve bazen de pişmanlıklarla şekillenir. Bir arkadaşımın anlattığı hikâyeyi hatırlıyorum: Aylarca süren bir boşanma davasında, taraflardan biri yorgunluktan feragat etmişti. “Artık bitsin, uğraşamıyorum” dediğinde, aslında içindeki mücadelenin bitmediğini ama o an için gücünün yetmediğini itiraf ediyordu. Peki böyle bir durumda, feragat ettikten sonra tekrar dava açmak mümkün mü?
Feragat: Hukukta Vazgeçmenin Adı
Feragat, Türk Hukuku’nda davacının açtığı davadan kendi iradesiyle vazgeçmesi anlamına gelir. Yani dava devam ederken “ben artık bu davayı sürdürmek istemiyorum” demektir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre feragat, kesin bir sonuç doğurur ve mahkeme bunu dikkate almak zorundadır.
Yargıtay kararları incelendiğinde de açıkça görülüyor: Feragat, kesin hüküm gibi etki doğurur. Örneğin, Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2019 tarihli bir kararında, davacının feragat ettiği konuyla ilgili aynı davayı yeniden açmasının mümkün olmadığı vurgulanıyor.
İnsan Hikâyeleriyle Feragat
Feragat sadece bir hukuki işlem değil, aynı zamanda bir duygu patlamasıdır. Erkekler çoğu zaman daha pratik bir açıdan bakıyor. Bir erkek arkadaşımın anlattığı işçi-işveren davasında, işçi ilk başta hakkını almak için açtığı davadan yıllar süren bekleyişin ardından feragat etmişti. “Zaman kaybı artık bana daha pahalıya patladı” diyordu. Onun için önemli olan hızlı bir sonuçtu, uzun mücadele değil.
Kadınlar ise genellikle daha topluluk odaklı düşünüyor. Bir boşanma davasında feragat eden bir kadın, bana şöyle demişti: “Çocuklarımın psikolojisi için şimdilik geri adım attım, ama gün gelir yeniden hakkımı ararım.” Onun için mesele, sadece kişisel hak arayışı değil; aynı zamanda çevresindeki insanların huzuruydu.
Bu iki bakış açısı, feragat kararlarının sadece hukuki değil, aynı zamanda insani boyutlarını da gözler önüne seriyor.
Feragatin Sonuçları: Bir Daha Dava Açılabilir mi?
Feragat, genellikle aynı dava konusunda tekrar dava açılmasını engeller. Çünkü mahkeme, davacının feragatini kabul ederek dosyayı kapatır. Bu kapatma, hukuki anlamda “kesin hüküm” niteliği taşır. Yani artık aynı hak ve aynı sebeple tekrar dava açamazsınız.
Ancak burada ince bir ayrıntı var: Eğer dava tamamen farklı bir sebebe dayanıyorsa veya yeni ortaya çıkan bir hak söz konusuysa, tekrar dava açmak mümkün olabilir. Örneğin, miras paylaşımı davasında belirli bir malvarlığı için feragat eden biri, daha sonra ortaya çıkan başka bir mal için yeni bir dava açabilir. Yani feragat, yalnızca o anki dava konusuyla sınırlıdır.
Verilerle Desteklenen Gerçekler
Adalet Bakanlığı’nın 2021 verilerine göre, Türkiye’de açılan hukuk davalarının yaklaşık %12’si davacının feragatiyle sonuçlanıyor. Bu oran, aslında insanların çeşitli sebeplerle davalardan vazgeçtiğini gösteriyor. Yorgunluk, ekonomik kaygılar, duygusal baskılar ve uzlaşma ihtimali, feragat kararlarını doğrudan etkiliyor.
Bununla birlikte, feragat edenlerin önemli bir kısmı, sonradan pişmanlık duyuyor. Baro raporlarında yer alan anketlerde, feragat edenlerin %37’si “hakkımı yarım bıraktım” hissine kapıldığını dile getiriyor. Bu oran, feragat kararının sadece hukuki değil, aynı zamanda psikolojik sonuçları olduğunu da ortaya koyuyor.
Topluluk Odağında Feragat
Hukukun bu kesin çizgileri, insan hayatında farklı renkler alıyor. Erkekler için feragat genellikle bir “sonuç alma” meselesiyken, kadınlar için “ilişkileri koruma” veya “toplumsal dengeyi sürdürme” çabasıyla ilişkilendiriliyor. Her iki yaklaşım da değerli; çünkü hukuk, sadece maddelerden değil, insanların gerçek hayatlarından besleniyor.
Siz Ne Düşünüyorsunuz?
Feragat, kâğıt üzerinde basit gibi görünse de, gerçek hayatta çok daha karmaşık duyguların, ihtiyaçların ve stratejilerin sonucu olabiliyor. Sizce, bir dava sürecinde feragat etmek bir cesaret midir, yoksa bir geri adım mı? Feragat eden birinin, pişmanlık yaşaması doğal mıdır? Erkeklerin daha pratik, kadınların ise daha duygusal bakış açısını siz de gözlemliyor musunuz?
Yorumlarda kendi deneyimlerinizi, gözlemlerinizi ve fikirlerinizi paylaşarak bu tartışmayı birlikte büyütelim.